| Bitka kod Knida | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Korintskog rata | |||||||
 Bitka kod Knida | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Sparta | Persija Atina | ||||||
| Zapovednici | |||||||
| Pisandar | Konon Farnabaz II | ||||||
| Jačina | |||||||
| 85 trirema | 90 trirema | ||||||
| Gubici | |||||||
| gotovo cela flota | minimalno | ||||||
Bitka kod Knida je zajednička operacija atinska i persijska mornarice protiv spartanske mornarice za vreme Korintskog rata. Bitka se vodila 394. pre Hrista. Kombinovana atinsko-persijska mornarica pod zapovedništvom atinskog admirala Konona potopila je spartansku flotu, koju je vodio neiskusni Pisandar. Pobedom nad Spartom sprečen je pokušaj da Sparta pored kopnene postigne i pomorsku nadmoć. Bitka je ohrabrila antispartansku kolaiciju u njihovom otporu spartanskoj hegemoniji.
Uvod[]
Spartanski kralj Agesilaj II ratovao je u Maloj Aziji protiv Persije. Uz pomoć jonskih gradova Agesilaj je pustošio persijske teritorije u Maloj Aziji. Pošto su se spartanska vojska i grčki najamnici pokazali nadmoćnijima od persijske vojske persijski satrap Farnabaz II je odlučio da Sparti stvori probleme u Grčkoj. Poslao je svoga izaslanika Timokrata sa Rodosa sa velikom količinom novca i on je delom počeo da potplaćuje, a delom da nagovara grčke gradove da stvore savez protiv Sparte. Spartanska hegemonija i agresivna politika doprinela je da se taj savez lakše oformi. Savez protiv Sparte oformili su Teba, Korint, Argos i Atina. Korintski rat između Sparte i antispartanskog saveza započeo je 395. pre Hrista. Pošto je rat počeo u Grčkoj Sparta je morala da pozove kralja Agesilaja II da se vrati iz Azije u Evropu.
Mornarice[]
Spartanska flota pod zapovedništvom Agesilajevog zeta Pisandra bila je stacionirana u Knidu. Persija je počela da gradi flotu pre Korintskog rata. Zapovednik njihove flote bio je bivši atinski admiral Konon, koji se bojao da se vrati u Atinu nakon poraza u bici kod Egospotama. Osim toga Persijancima je pomagao i Evagora, kralj Salamine sa Kipra. Njegovi brodovi činili su glavninu persijske flote. Persijska flota imala je više od 90 trirema.[1] Bila je stacionirana na Helespontu.
Bitka[]
Pisandar je krenuo iz Knida prema Helespontu sa 85 trirema spartanske flote.[2] Blizu Knida naišao je na persijsku flotu. Konon je zapovedao grčkim brodovima persijske flote, a podosta iza njega plovio je satrap Farnabaz zapovedajući feničanskim brodovima. Pisandar se najpre sukobio sa Kononovom flotom. Prema Ksenofontovoj verziji Pisandar je oformio borbeni raspored, ali napustili su ga saveznici sa levog krila,[3] pa je nakon toga spartanska flota poražena. Pisandar je poginuo u toj pomorskoj bici. Svi spartanski brodovi pobegli su prema kopnu i tu su bili zarobljeni.[4] Po Diodorovoj verziji Pisandar je bolje stajao tokom sukoba sa Kononovom flotom[5] sve dok Kononu u pomoć nije došao drugi deo persijske flote, tj. brodovi pod Farnabazovim zapovedništvom. Ploveći u zbijenom poretku naterali su sve Pisandrove saveznike da pobegnu prema kopnu.[6] Pisandar je smatrao da je nečasno da beži pa se sa svojim brodom borio dok nije poginuo. Konon je nakon toga krenuo za spartanskim brodovima sve do kopna i zarobio je 50 trirema.[7] Većina posade je pobegla, tako da je zarobio samo oko 500 Spartanaca. Ostatak spartanske flote vratio se u Knid.
Posledice[]
Odmah nakon bitke Konon i Farnabaz zauzeli su grčke gradove u Joniji, koji su bili pod spartanskom kontrolom. Nakon te bitke Sparta je izgubila kontrolu nad morem.[8] Saveznici su tom pobedom stvorili ravnotežu. Sparta je dominirala kopnom, a oni morem. Ta ravnoteža će se održavati do kraja Korintskog rata. Pošto je Sparta uklonjena iz Azije i sa mora Persija je mogla da ponovo uspostavi svoju dominaciju u Joniji i delu Egejskog mora. Kasnije će to područje po odredbama Antalkidinog mira i službeno pripasti Persiji. Ostati će u persijskom posedu sve do osvajanja Aleksandra Velikoga.
Literatura[]
- Ksenofont Helenska istorija, prevod dr Milena Dušanić, Matica srpska, Novi Sad 1988
- Diodor sa Sicilije
- Robin Seager, “The Corinthian War” in The Cambridge Ancient History (Cambr. Univ. Press, 1994), vol. 6, ISBN 0 521 23348 8